Witaminy to organiczne związki chemiczne, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Zapewniają nam energię, wspomagają układ odpornościowy i biorą udział w wielu procesach metabolicznych. Choć witaminy dostarczamy organizmowi głównie z pożywieniem, to czasem ich ilość może być niewystarczająca. W takich przypadkach suplementacja witamin wydaje się dobrym rozwiązaniem. Jednak czy można bezpiecznie przyjmować witaminy codziennie i przez długi czas?
Witaminy – rodzaje i zastosowanie
Witaminy dzielimy na rozpuszczalne w tłuszczach (A, D, E, K) i rozpuszczalne w wodzie (witaminy z grupy B oraz witamina C). Różnią się budową chemiczną i pełnionymi funkcjami. Witamina A bierze udział w tworzeniu Rhodopsyny (barwnika wzrokowego), witaminy z grupy B są kluczowe w metabolizmie energetycznym, witamina C wzmacnia odporność, a witamina D pomaga w przyswajaniu wapnia.
Czy organizm potrzebuje suplementacji witamin?
Niedobory witamin zdarzają się dość często, zwłaszcza witamin: D, B12, kwasu foliowego, a także witaminy C. Przyczyniają się do tego m.in. nieprawidłowa dieta, zła absorpcja z przewodu pokarmowego, niektóre choroby, palenie papierosów. W takich przypadkach suplementacja witamin może być zbawienna dla zdrowia. Jednak zanim sięgniemy po suplementy, warto wykonać badania krwi i sprawdzić, których witamin faktycznie nam brakuje.
Codzienna dawka witamin – jakie są zalecenia?
Zapotrzebowanie na poszczególne witaminy jest zróżnicowane i zależy m.in. od płci, wieku, trybu życia. Dlatego też trudno wskazać uniwersalne zalecenia. Niemniej, według ekspertów przeciętny dorosły człowiek powinien dostarczać sobie dziennie:
- Witaminy A – 900 μg
- Witaminy B1 – 1,2 mg
- Witaminy B2 – 1,3 mg
- Witaminy B3 – 16 mg
- Witaminy B6 – 1,3 mg
- Witaminy B9 – 400 μg
- Witaminy B12 – 2,4 μg
- Witaminy C – 90 mg
- Witaminy D – 15 μg (600 j.m.)
- Witaminy E – 15 mg
- Witaminy K – 120 μg
Przyjmowanie dawek znacznie przewyższających normy może być szkodliwe. Dlatego suplementując witaminy, należy stosować się do zaleceń producenta i lekarza.
Jak długo można stosować suplementację witamin?
Krótkotrwała suplementacja na 1–3 miesiące jest zazwyczaj bezpieczna. Jednak stałe, długoterminowe przyjmowanie preparatów witaminowych może prowadzić do zaburzeń zdrowotnych. Dlatego też zaleca się:
- Przyjmować witaminy cyklicznie, stosując 2–3 tygodniowe przerwy.
- Nie łączyć kilku preparatów jednocześnie.
- Regularnie wykonywać badania krwi, monitorując poziom witamin.
- Konsultować suplementację z lekarzem.
Maksymalny zalecany czas stałego przyjmowania witamin to ok. 6 miesięcy. Później zazwyczaj zaleca się zrobić 2–3 miesięczną przerwę.
Czy witaminy mogą być szkodliwe w nadmiarze?
Tak, nadmiar witamin, zwłaszcza rozpuszczalnych w tłuszczach, może wywoływać groźne skutki zdrowotne. Np. toksyczne dawki witaminy A prowadzą do uszkodzenia wątroby, nerek i zaburzeń kostnych. Nadmiar witaminy D wywołuje hiperkalcemię, z kolei zbyt duże ilości kwasu foliowego mogą maskować niedokrwistość. Dlatego nie zaleca się przekraczania maksymalnych dawek dobowych witamin.
Kiedy warto zrezygnować z suplementów?
Rezygnacja z witamin jest wskazana, gdy:
- Nie ma medycznych wskazań do suplementacji.
- Wystąpią niepokojące objawy uboczne.
- Stosuje się zbyt długo i w zbyt dużych dawkach.
- Przyjmuje jednocześnie wiele różnych suplementów.
- Rozpoczyna się farmakoterapię, która może wchodzić w interakcje z witaminami.
W razie wątpliwości najlepiej skonsultować się z lekarzem i wspólnie ocenić, czy w naszym przypadku witaminy są pożyteczne i bezpieczne.
